در این دوره بشر به طور چشمگیرتری در تزیین و تکمیل اماکن مسکونی خود کوشیده است. از چیزهای ابتدایی کمتر اثری باقی مانده و آجر مزیت خود را بازیافته است، ظروف، حاکی از پیدایش و اختراع چرخ است و هنوز کوزه گری با نقوش طبیعی و واقعی، بیشتر دیده شده است. فلز برای ساختن اشیاء بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد سنگ های قیمتی مانند عقیق و فیروزه به کار گرفته شده است. نمونه های بارز این دوره با عهد سوم سیلک روشن می شود. به کارگیری آجر مستطیل شکل به جای بیضی شکل، ایجاد خانه ای روشن تر و نیز استفاده از قطعات سفالی بزرگ در دیوارها برای جلوگیری از رطوبت همگی نمونه های خوبی برای تکامل این دوره در مقام مقایسه با ادوار قدیم تر است.
از آثار بدست آمده چنین برمی آید که در هزاره های پیش از میلاد، گروهی از مردم در تپه های سیلک زندگی می کرده اند. قدمت برخی از بخش های سیلک کاشان حتی تا پنج هزار سال پیش از میلاد است که این بخش ها به کهن ترین طبقات سیلک تعلق دارد. علائم بدست آمده حاکی از آن است که در طبقات قدیم تر، انسان ها طرز ساختن خانه را نمی دانستند و از آلونک های پوشیده از شاخه درختان استفاده می کردند و زندگانی را با نوعی شکار و ذخیره آذوقه و نگهداری از برخی حیوانات اهلی مانند گاو و گوسفند می گذراندند. از دوره های بعدی تمدن سیلک آجرهای پخته بدست آمده است که نشان می دهد تغییراتی در شیوه ی سکونت مردمان ایجاد شده است.
سرزمین باستانی ایران که در محدوده ای از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان و از غرب به سرزمین باستانی بین النهرین و از شرق تا جلگه های سند قرار داشت، تمدن های کهنی را در دل خود جای داده است. وسعت این سرزمین و ارتباط های متفاوت و قابل توجه آن این امکان را داده است که این منطقه وسیع، نمایانگر تاریخ و فرهنگ ملل مختلفی باشد. در دوران پیش از تاریخ و ادوار باستانی شاهد تمدن هایی مانند ایلام در جنوب غرب و نیز تمدن لرستان غرب ایران هستیم.در مرکز ایران نیز اماکن باستانی مانند مارلیک کاشان و املش مازندران به جای مانده است که خود، صرف نظر از جنبه ی هنری، از لحاظ تاریخ ایران هم حائز اهمیت است. مراکز تاریخی مانند ناحیه ی حسنلو در دره ی سولدوز آذربایجان و زیویه در شرق سقز کردستان هر یک مرکز تمدن ها و نشانگر اقوام و قبایلی بودند که سال های طولانی در منطقه زندگی کردند و شالوده ی تمدن و فرهنگ های بعدی آن ناحیه و سرزمین کهن ایران را ریخته اند.گاه برخی از این تمدن های موجود در فلات ایران، به طور هم زمان وجود داشته اند و به لحاظ قدمت بر دیگری برتری ندارند. اما همواره مسائل دیگر، مانند ارزش و اعتبار آثار هنری تمدنی را بر دیگری رجحان می بخشد.به عنوان مثال می توان محل های باستانی و تاریخی قلعه ی شوش و منطقه ی علی کش در جلگه ی شوش واقع در جنوب را نام برد که همزمان با تپه ی سراب نزدیک کرمانشاه و غار هوته نزدیک بوشهر و یا تپه ی حاجی فیروز در جنوب ارومیه نزدیک شش هزار سال قدمت دارند. همه ی این تمدن ها در واقع نمایانگر تاریخ پیش از ایران هستند.
وجود اراضی مستعد کشاورزی، رودخانه‌های پرآب دائمی، سفره‌های آب‌های زیرزمینی سطح نسبتاًوسیع جنگل در حواشی رودخانه، سواحل و آب بندهای متعدد، مراتع و مراکز کشت و صنعت در شهرستان شوش سبب شده‌اند مه فعالیت کشاورزی (زراعت، دامداری و صید ماهی) مهمترین فعالیت اقتصادی منطقه به شمار آید و بالاترین جمعیت فعال را به خود جذب نماید و در این میان بخش زراعت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به طوری که ۸۵ درصد شاغلین بخش کشاورزی را به خود مشغول کرده‌است. در بررسی وضعیت دما و بارش شهرستان شوش مشخص شده که این منطقه حداقل در ۶ ماه از سال با کمبود بارش مواجه‌است و از آنجایی که سالانه سطح وسیعی از اراضی به زیر کشت زراعت‌هایی چون گندم، نیشکر، ذرت، برنج، چغندرقند و دیگر می‌رود بهره برداری و توزیع آب‌های سطحی منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به طور کلی شیوه‌های آبیاری زمین‌های زراعی شهرستان به شرح زیر است: الف) اراضی زیر شبکه مدرن آبیاری دز: سطح بسیار وسیعی از اراضی شهرستان شوش زیر پوشش این سیستم ابیاری می‌باشد که از کانال‌های مدرن درجه ۱ و ۲ تشکیل شده‌است. کل زمین‌های زیر پوشش این شبکه ۳۸۹۹۴ هکتار می‌باشد که بالاترین رقم مربوط به دهستان حسین آباد است که رقم ۱۲۸۵۵ هکتار را به خود اختصاص داده‌است. ب) اراضی زیر ایستگاه پمپاژ چاه‌ها: بسیاری از اراضی غرب شهرستان شوش که در غرب رودخانه کرخه قرار دارند به وسیله چاه‌های عمیق و نیمه عمیق آبیاری می‌شوند و انتظار می‌رود با بهره برداری از سد عظیم کرخه و اجرای سیستم کانال کشی آن باعث رشد و توسعه کشاورزی و اقتصادی منطقه گردد. بیشتر محصولات کشت شده شامل گندم و ذرت می باشند ولی صیفی جات مرکبات و شالی کاری نیز در بعضی مناطق رواج دارد.
حیات اقتصادی شهر شوش با احداث راه اصلی تهران – خرمشهر و راه آهن سراسری آغاز گردید.اهمیت تاریخی آن نیز موجبات توجه و جذب جهانگردان و مشتاقان زیارت بارگاه دانیال نبی علیه السلام را فراهم آورد به نحوی که با افزایش جمعیت این شهر در سال ۱۳۳۵ دارای شهرداری گردید و با احداث سد دز شبکه خطوط انتقال انرژی، سیستم ابیاری مدرن، ایجاد کشت و صنعت‌ها به خصوص هفت تپه و واحدهای صنعتی متعدد منطقه شمال خوزستان به خصوص ناحیه اطراف، شهر شوش شاهد تحول اقتصادی عظیمی است که جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد ملی و توسعه کشور بدست آورد. با فراهم شدن زمینه‌های مناسب سرمایه گذاری و توسعه فعالیت‌های جدید اقتصادی در منطقه بخش خدمات ویژه بازرگانی و مبادله کالا از یک سو، خدمات بانکی و اداری از سوی دیگر گسترش یافت به نحوی که بخش عظیمی از نیروی انسانی شاغل در منطقه را به خود جذب نمود. در شهر شوش نقش بخش خدمات و بازرگانی برجسته تر از سایر بخش‌ها است.